Scroll Top

Ergenler İçin Demir

Zaman akıp gider

Çocuğunuzun hayatının her döneminin keyfi ve zorlukları farklıdır. Yeri gelir biraz daha uyumalarını istersiniz, yeri gelir öğle yemeğinden önce uyandırabildiğinize sevinirsiniz! Çocuğunuzun zihninin ve bedeninin yetişkinliğe hazırlandığı ergenlik yılları değişimlerle doludur. Hem kız hem de erkek çocuklarında yine ani büyüme görülür, kız çocukları bu dönemde adetlerin başlamasıyla da baş etmek durumundadır. Vücut algısına yönelik farkındalığın artması anksiyeteye veya diyet ya da daha fazla egzersiz yapmaya yol açabilir. Hem bu büyüme ve değişiklikler için hem de çocukların ders çalışıp etkin bir şekilde eğitim alabilmeleri için demir gereklidir.

Demirin vücudunuzdaki önemli rolü hakkında ayrıntılı almak için bakınız: Demir sağlığınız için neden bu kadar önemlidir?

En çok kız çocuklarının demire ihtiyacı vardır

Vücutları gelişen ve daha fazla demire ihtiyaç duyan kız çocukları, adetleri başladığında demir kaybetmeye başlar. Ani büyüme dönemi sona erdiğinde erkek çocukları demir depolarını tekrar doldurabilir ancak kız çocuklarının böyle bir imkanı yoktur.1 Adet döneminde kaybedilen kan miktarı kişiden kişiye değiştir ve kızınızın ihtiyaç duyduğu demir miktarının belirlenmesinde başlıca faktör budur.2

Vücutları geliştikçe ergenlerin vücut algısı farkındalıkları da artar. Aynı zamanda beslenme tarzları ve egzersizleri üzerinde de daha fazla kontrol sahibi olurlar. Demir ihtiyacının arttığı bu dönemde diyet yapmanın demir depoları üzerinde çok büyük bir etkisi olabilir. Son bir yıl içinde kilo vermeye çalışmış kız çocuklarında demir eksikliği anemisi görülme olasılığı, kilo vermeye çalışmayanlara kıyasla 3 kat fazladır.2

Demir ve büyüme çağındaki erkek çocukları

Ergenliğe giren oğlunuzun buzdolabını boşaltmasını endişelenecek bir şey olarak görmeyebilirsiniz ancak tükettiği besinler, ani büyüme dönemlerinin desteklenmesi açısından çok önemlidir. Konu yalnızca oğlunuzun kıyafetlerinin küçük gelme hızı değil, aynı zamanda vücutlarında dolaşan kan miktarının artmasıdır.3,4

Erkekler de formda olma konusunda eskisine kıyasla çok daha büyük bir baskı altındadır, bu nedenle eğer oğlunuz diyet yapmaya başladıysa ihtiyaç duyduğu demiri alamayacağını bilmelisiniz.

Demir ve beslenme tarzı

Fazla kilolu ve obez insanların sayısındaki artış haberlerde sık sık anılıyor ve ergenler de buna dahil. Fazla kilolu çocukların sayısındaki artışın yanı sıra artık fazla kilolu çocukların kilosunun da eskisine kıyasla daha fazla olduğunu görüyoruz.5 Bununla birlikte, çocukların tükettikleri besinlerin fazla olması onları demir eksikliğine karşı korumuyor. Hatta fazla kilolu ergenlerde demir eksikliği görülme olasılığı, normal kilodakilere kıyasla iki kat daha fazla.5

Kız çocuklarında, özellikle de fazla kilolu olduklarında demir eksikliği artar çünkü normal kilodakilere kıyasla daha hızlı büyür ve olgunlaşırlar. Bu durum ihtiyaçlarını karşılayacak miktarda demir almalarına engel oluyor.5 Ergenler kontrolün kendilerinde olduğunu hissetmeyi sever ve bu kontrol yediklerini de içerir. Kilo vermeye çalışmaları, abur cuburla karınlarını doyurmaları ya da yaşam tarzlarında değişiklik yapmaları gibi durumların hepsinde, ergenlerin beslenme tarzına yönelik seçimleri ihtiyaç duydukları miktarda demir alıp almadıklarını etkileyebilir. Et önemli bir demir kaynağıdır ve vejetaryenler et dışı kaynaklardan yeterince demir almaya dikkat etmelidir. Bununla birlikte bitkisel kaynaklardaki demirin emilimi hayvansal kaynaklardaki kadar kolay değildir; bu nedenle demir açısından zengin farklı yiyeceklerin, emilimi kolaylaştıracak besinlerle birlikte tüketilmesi önemlidir.6

Öğrenme için demir

Ergenlikte demir büyüme ve adet dönemlerindeki kayıpları yenilemenin yanı sıra öğrenme için de gerekli ve önemlidir.7 Demir eksikliği olan çocukların matematiksel becerilerinin ortalamanın altında olma olasılığı, yeterince demir alanlara kıyasla 2 kat yüksektir.8 Ancak bu durum değiştirilebilir. Yapılan bir çalışma, demir depoları düşük olan ergen kızlara demir takviyesi vermenin, hafızalarını ve sözel öğrenme becerilerini iyileştirdiğini göstermiştir.9

Ergenlik yılları, çocukların geleceklerini etkileyecek sınavlarla doludur. Çocukların sağlıklı beslenmelerini ve yeterince demir almalarını sağlamak akademik potansiyellerine ulaşmalarına yardımcı olabilir. Sağlıklı bir beyin için demirin önemiyle ilgili ayrıntılı bilgiye “demirin görevi” bölümünden ulaşabilirsiniz.

Sporcular için demir

Çocuklarınızın sporla ilgilenmeleri, zinde ve meşgul kalmalarını sağlamak için harika bir yöntemdir. Ayrıca bu sayede yeni arkadaşlıklar kurabilirler ve tüm enerjilerini harcayabilirler. Bununla birlikte, çocukların bol miktarda egzersiz yapmaları ergenliğe girdiklerinde demir düzeylerini etkilemeye başlayabilir. Çocuğunuzun en iyi performansı göstermesi için yeterince demire sahip olması önemlidir. Demir eksikliğinde egzersiz sırasında vücudun aldığı oksijen düşer, bu da egzersiz kapasitesini azaltır.10

Ergenlik dönemindeki çocuğunuzun desteklenmesi

Ergenlik dönemindeki çocuklar, demire en çok ihtiyaç duydukları dönemde demir eksikliği riski altındadır. Demir açısından zengin yiyecekler hakkında bilgi almak için Yiyeceklerinizi iyi seçin bölümünü inceleyebilirsiniz. Bu bölümde ayrıca en yüksek oranda demir emiliminin sağlanmasına ilişkin ipuçları da yer almaktadır. Çocuğunuzun demir düzeylerinin düşük olduğunu düşünüyorsanız demir eksikliği belirtilerini ve semptomlarını incelemek için Semptom Bulma Aracını kullanabilirsiniz. Ayrıca kendilerini özellikle yorgun hissettikleri ya da okulda konsantre olmakta zorlandıkları durumlarda, bunu söylemelerini sağlayın. Eğer sık sık aşırı yorgunluktan şikayet ediyorlarsa Bitkinlik Anketimizi doldurmalarını isteyin. Bu anket, doktorlarıyla konuyu ele almaları için iyi bir başlangıç noktası olacaktır. İster tüm okul takımlarında oynasın, ister vejetaryen olsun ya da sadece duygudurumu değişken olsun, çocuğunuzun bu dönemi atlatabilmesi için ergenlik öncesindekine kıyasla iki kat daha fazla demire ihtiyaç duyduğunu unutmayın.3

REFERANSLAR

  1. Hord J.Anemia and coagulation disorders in adolescents. Adolesc Med. 1999;10(3):359-367.
  2. a.b. Hercberg S, Preziosi P, Galan P. Iron deficiency in Europe. Public Health Nutr. 2007;4(2b). doi:10.1079/PHN2001139.
  3. a.b. Beard JL.Iron Requirements in Adolescent Females. J Nutr. 2000;130:440S-442S.
  4. Crichton R, Danielson B, Geisser P.Iron therapy with special emphasis on intravenous administration. 4th ed. UNI-MED SCIENCE; 2008.
  5. a.b. c. Nead KG. Overweight Children and Adolescents: A Risk Group for Iron Deficiency. Pediatrics. 2004;114(1):104-108. doi:10.1542/peds.114.1.104.
  6. Hurrell R, Egli I.Iron bioavailability and dietary reference values. Am J Clin Nutr. 2010;91:1461-1467. doi:10.3945/ajcn.2010.28674F.Am.
  7. Ferrari M, Mistura L, Patterson E, et al.Evaluation of iron status in European adolescents through biochemical iron indicators: the HELENA Study. Eur J Clin Nutr. 2011;65(3):340-9. doi:10.1038/ejcn.2010.279.
  8. Halterman J, Kaczorowski J.Iron deficiency and cognitive achievement among school-aged children and adolescents in the United States. Pediatrics. 2001;107(6):1381-1383. Available at: http://pediatrics.aappublications.org/content/107/6/1381.short. Accessed February 12, 2014.
  9. Bruner AB, Joffe A, Duggan AK, Casella JF, Brandt J.Randomised study of cognitive effects of iron supplementation in non-anaemic iron-deficient adolescent girls. Lancet. 1996;348(9033):992-6. Available at: http://www.thelancet.com/journals/a/article/PIIS0140-6736%2896%2902341-0/fulltext. Accessed January 6, 2014.
  10. Haas JD, Brownlie T.Iron deficiency and reduced work capacity: a critical review of the research to determine a causal relationship. J Nutr. 2001;131(2S-2):676S-688S; discussion 688S-690S. Available at: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11160598. Accessed August 26, 2015.