Scroll Top

Yeterince demir alıyor musunuz?

Yeterince demir alıyor musunuz?

Vücuda alınan demir ile demir ihtiyacının dengelenmesi, sağlığın korunması açısından önemlidir. Normalde tükettiğiniz yiyeceklerdeki demir, vücudun kullanıp tükettiği demir depolarını doldurur; bu sayede demir düzeyleri dengede kalır.1 Yiyeceklerde bulunan demir, ince bağırsakta emilime uğrayarak kan dolaşımına geçer.1

Vücudunuza giren demir ve vücudunuzun demir ihtiyacı arasındaki denge çeşitli nedenlerle bozulabilir, bu da demir eksikliğine neden olur.

Yeterince demir alamadığınızda ne olur?

  • Tüketilen besinlerde demir bulunmaması. Hem hayvansal hem de bitkisel gıdalarda demir bulunur. Hayvansal gıdalardaki demir (hayvansal kaynaklı demir olarak bilinir), vücutta bitkisel gıdalardaki demire kıyasla (hayvansal kaynaklı olmayan demir olarak bilinir) daha iyi emilime uğrar.1 Vejetaryen ya da vegansanız yeterince demir almıyor olma olasılığınız daha yüksektir.2 Yiyecek tercihlerinizde akıllıca davranmak demir düzeyinizi yüksek tutmanıza yardımcı olabilir.

   

  • Yiyeceklerdeki demirin ince bağırsakta yeterli emilime uğramaması. İnflamatuvar Bağırsak Hastalığı (Crohn hastalığı ya da ülseratif kolit) veya çölyak hastalığı gibi bir hastalığınız varsa ince bağırsağınızın iç yüzeyinde inflamasyon olabilir. Bu durum, yiyeceklerden absorbe edilerek kan dolaşımına geçen demir oranının daha düşük olması anlamına gelir.3,4,5

Demir ihtiyacının artmasının nedenleri…

Kan kaybı, örneğin:

  • Ağır geçen adet dönemleri2
  • Bağırsaklarda iç kanama (gastrointestinal kanama)3
  • Sık kan bağışı6
  • Travmatik yaralanmalar/kazalar7,8
  • Ameliyat7,9,10

Kanda alyuvar ya da oksijen ihtiyacının artması, örneğin:

  • Yoğun egzersiz11
  • Çocuklarda ve ergenlerde büyüme ve gelişme1
  • Gebelik2

İnflamatuvar Bağırsak Hastalığı ya da Romatoid Artrit gibi kronik inflamasyon hastalıkları:

Kronik inflamasyonun söz konusu olduğu bir hastalığınız varsa, bağışıklık sisteminiz vücudun demir depolarındaki demirin salıverilmesini engelleyebilir, bu da vücutta alyuvar üretimi için daha az miktarda demir bulunmasına yol açabilir.12

Diğer tıbbi durumlar ve/veya tedaviler, örneğin böbrek hastalığı olan kişilerde hemodiyaliz.

Başka bir sağlık sorunu nedeniyle demir eksikliği riski taşıyıp taşımadığınızı öğrenmek için Risk Altında Mısınız? bölümüne bakabilirsiniz.

Herhangi bir nedenle yeterince demir alamıyorsanız, enerjinizin olmadığını ve hemen her gün yorgun olduğunuzu hissedebilirsiniz. Demir eksikliğinin başka semptomları olsa da, hastaların sıklıkla bildirdiği belirtiler yorgunluk ya da bitkinliktir.4

Hissettiğinizin “sadece biraz yorgunluk” olup olmadığını öğrenin…

REFERANSLAR

  1. a.b. c. d. Hurrell R, Egli I. Iron bioavailability and dietary reference values. Am J Clin Nutr. 2010;91:1461-1467. doi:10.3945/ajcn.2010.28674F.Am.
  2. a.b. c. Killip S, Bennett JM, Chambers MD. Iron deficiency anemia. Am Fam Physician. 2007;75(5):671-8.
  3. a.b. Stein J, Hartmann F, Dignass AU. Diagnosis and management of iron deficiency anemia in patients with IBD. Nat Rev Gastroenterol Hepatol. 2010;7(11):599-610. doi:10.1038/nrgastro.2010.151.
  4. a.b. Miller JL. Iron deficiency anemia: a common and curable disease. Cold Spring Harb Perspect Med. 2013;3(7):1-13. doi:10.1101/cshperspect.a011866.
  5. Presutti RJ, Cangemi JR, Cassidy HD, Hill D a.Celiac disease. Am Fam Physician. 2007;76(12):1795-802.
  6. Finch CA, Cook JD, Labbe RF, Culala M.Effect of blood donation on iron stores as evaluated by serum ferritin. Blood. 1977;50(3):441-7.
  7. a.b. Yip R, Parvanta I, Cogswell M, et al. Recommendations to prevent and control iron deficiency in the United States. Morb Mortal Wkly Rep. 1998;47(RR-3):1-29.
  8. Topley E, Clarke R.The anemia of trauma. Blood. 1956;11(4):357-69.
  9. Love AL, Billett HH.Obesity, bariatric surgery, and iron deficiency: true, true, true and related. Am J Hematol. 2008;83(5):403-9. doi:10.1002/ajh.21106.
  10. Foss NB, Kehlet H.Hidden blood loss after surgery for hip fracture. J Bone Joint Surg Br. 2006;88(8):1053-9. doi:10.1302/0301-620X.88B8.17534.
  11. Chatard JC, Mujika I, Guy C, Lacour JR.Anaemia and iron deficiency in athletes. Practical recommendations for treatment. Sports Med. 1999;27(4):229-40